De regen in het westen zat zijnde trekken we naar het
noorden van de provincie Drenthe. Waar het eveneens een natte boel lijkt te
worden, althans als we daar aankomen. Later knapt het weer op en kunnen we
buiten eten.
INHOUD:
- Naar de bollen
- Een mislukt experiment?
- Auguste Rodin
- De gebroken cirkel
- Witte Wieven!
- Is het hunnebed of hunebed?
NAAR DE BOLLEN
Het is een beetje dampig en benauwd weer met af en toe
zon. Later op de dag zal het langdurig miezeren.
In de welkomstbrief van ons Hotel
Bitter en Zoet in Veenhuizen wordt aangeraden onderweg de bollenroute door de
Flevopolder te volgen. Maar daar hebben wij geen gevolg aan gegeven. Het blijkt
de langste bollenroute van ons land te zijn.
Over bollenvelden gesproken: onze
bestemming heeft ook bollenvelden want dicht bij het hotel aangekomen
verschijnen links en rechts van de weg rijen tulpen en narcissen.
Ondanks dat
het hier in het noorden van Drenthe stil is op de weg kun je natuurlijk niet
zomaar op de weg stoppen om een foto te maken. Omdraaien dus via een boerderijoprit
en weer terug naar de afslag van zo-even. Dan wéér terug en in een smal
strookje aangestampte keien kieper ik de auto aan de kant, pak mijn camera en
stap in de natte berm. Toch nog een bollenveldje verschalkt.
EEN MISLUKT EXPERIMENT?
Veenhuizen dus. Eén van de Koloniën van Weldadigheid. Een
19eeeuws experiment in sociale hervormingen, waarbij men poogde om
stedelijke armoede te verlichten door landbouwkolonies op afgelegen locaties te
stichten.
Omdat de kleine boerderijen van de koloniën onvoldoende inkomsten
opleverden, zocht de Maatschappij van Weldadigheid andere bronnen van
inkomsten. Ze sloot contracten met de staat en gemeenten als Leiden om wezen
onder te brengen, al snel gevolgd door bedelaars en landlopers.
 |
Gesticht voor kinderen te Veenhuizen (Bron: Rijksmuseum, publiek domein)
|
Die gemeenten
kregen daar overigens goed voor betaald en waren van hun armlastige klanten af.
Dat leidde tot de oprichting van ‘onvrije’ kolonies, zoals Veenhuizen, met
grote slaapzalen en grotere gecentraliseerde boerderijen. Bewoners moesten daar
onder toezicht van bewakers werken. 1) Nu is ‘Veenhuizen’ een gevangenismuseum.
AUGUSTE RODIN
De replica van het beeldje The Cathedral van Auguste
Rodin bij ons in de gang stelt twee rechterhanden voor van twee verschillende
personen die een doorkijkje vormen als waren het gotische ramen. Rodin was
gefascineerd door de expressiviteit en de symboliek van handen en was een groot
bewonderaar van de gotische bouwkunst. 2)
Toen dacht ik: dat is een mooie introductie voor de kerk
in Norg want die dorpjes in Drenthe hebben vast wel een oude Gotische kerk. Mis!
Norg heeft een veel oudere kerk met een toren in romaanse stijl.
Het schip werd
aanvankelijk gebouwd in dezelfde bouwtrant, getuige de kleine romaanse
vensters, maar werd later verhoogd en gelukkig van grotere Romano gotische
vensters voorzien. Zodat de vergelijking toch nog een beetje opgaat.
 |
Sint Margarethakerk te Norg
|
DE GEBROKEN CIRKEL
Het zal je maar gebeuren. Het is 1897 en je gaat stiekem
met een vriend tussen de dorpen Vries en Yde wat veen uitbaggeren om te laten
drogen voor eigen gebruik. Je gooit het uitgestoken veen in je kruiwagen, doet
nog een laatste haal met de baggerbeugel en plotseling trekken ze resten van
een mens omhoog.
Ze verstoppen het lijk maar waarschuwen een week later toch
maar de burgemeester, die de politie en later het museum in Assen op de hoogte
brengt. Sindsdien wordt ze daar vertoond, het meisje van Yde, het bekendste
veenlijk van ons land.
Het blijkt te gaan om een ritueel offer uit de tijd rond
het begin van onze jaartelling. Het 16jarige meisje is gewurgd en met een mes
in de hals gestoken.
Een kunstwerk op de vindplaats is ontworpen door de
Groninger kunstenaar Derk den Boer (1954) en herinnert aan de vindplaats van
het meisje van Yde.
_Yde_DR_NL.jpg) |
Kunstwerk Gebroken Cirkel (Derk den Boer, Wikipedia)
|
Het bestaat uit een gebroken denkbeeldige cirkel, die is aangelegd
in zowel akkerland, het stroomdallandschap van de Runsloot en een jong stukje
bos.
Een boomvormig labyrint in het noordwestelijke kwadrant van de cirkel,
vervaardigd van ruim 600 her en der uit de gemeente Tynaarlo afkomstige
veldkeien, is het meest opvallende onderdeel van het project.
 |
Noordwest kwadrant Gebroken Cirkel (Bron: Google Earth)
|
In het midden van dit doolhof is een zwerfsteen
geplaatst, die door Den Boer als ‘de ziel van het kunstwerk’ wordt beschouwd en
waarop drie elementen in de kleuren blauw, groen en rood zijn aangebracht.
Met het project heeft de kunstenaar ‘een moment van
bezinning en reflectie’ willen creëren, waardoor ‘je voelt wat er op deze
plaats is gebeurd’. 1)
Het is boeiend om te zien hoe de mens 5.000 jaar geleden
bezig was (hunebedden) met deze zwerfstenen, door gletsjers 200.000 jaar
geleden uit Scandinavië meegevoerd. En dat nu nog steeds doet met dit soort ‘land
art’.
DE WITTE WIEVEN
Van fietsen is het niet gekomen tijdens dit uitstapje.
Maar van twee hotelgasten hoorden we bij het diner een eng verhaal.
Zij gingen wél
een eindje fietsen, het was nog mooi weer maar ineens liet de zon het afweten
en een schrale oostenwind voerde een vreemde damp aan. Verderop in een dal hingen
slierten mist waardoor de zon moeizaam doorheen probeerde te breken. Het geheel
maakt een spookachtige indruk.
Plotseling maakten de slierten mist zich los van
de grond en begonnen te zweven, draaien en wentelden zich met een ruk naar hen
toe. De fietsers draaiden zich om en wilden er vandoor gaan. Tenminste dat was
de bedoeling.
Tot hun schrik liet de accu van hun e-bike het afweten. De witte mistslierten hadden inmiddels hen
bereikt, leken wel gedaantes aan te nemen, splitsten zich in drieën en omgaven hen
terwijl een mistroostig geluid hen omringde en iemand met schrille stem riep: ‘wut-tu-wie-vuh...’
En ineens was alles weer verdwenen: de zon scheen weer, de accu’s werkten
normaal en ze sprintten terug naar het dorp om op het terras met een borrel hun
verhaal bij de waard te doen.
Die legde uit dat zij zonder twijfel een
ontmoeting hebben gehad met de witte wieven. Die worden vaak in verband
gebracht met heksen en spoken. Ook wordt verband gelegd met moerasvrouwtjes,
feeën of elfen. Het woord elf komt overal in de Germaanse talen voor en lijkt
oorspronkelijk 'wit wezen' te hebben betekend. 3)
 |
| De Witte Wieven 4) |
IS HET HUNNEBED OF HUNEBED?
‘Wat is dat, een hunnebed?’ hoorde ik een meisje aan haar
vader vragen toen ik bij het Hunebedcentrum in Borger de auto parkeerde. Bijna
niet voor te stellen dat sommige kinderen niet weten wat een hunebed is.
In
ieder geval staat hier de grootste van het land: nummer D27. 22,6 Meter lang en
van de zwaarste deksteen wordt het gewicht geschat op twintig ton. 5400 Jaar
oud; de stenen tussen de grote stenen en het dekzand zijn in de loop van de
tijd verdwenen.
Op de website van het centrum en in het museum is te zien naar
hoe men aanneemt de stenen op hun plaats zijn gebracht: 5)
 |
Bron: Website Hunebedcentrum te Borger
|
Zo’n 200.000 mensen komen jaarlijks naar Borger om hier
deze grafkelder te bezoeken.
Niemand weet welke geheimen het hunebed verbergt
want de kelderruimte is al jaren verzegeld.
Het aantal foto’s dat hier wordt
genomen moet in de miljoenen belopen.
Op de website van het Hunebedcentrum te
Borger https://www.hunebedcentrum.eu/ kun je nog veel meer te weten komen over hunebedden.
BRONNEN:
1) Wikipedia
2) de website van het Musée Rodin
3) Het geloof in witte wieven vindt zijn oorsprong
wellicht in de Germaanse tijd, al weten we dit niet zeker. Soortgelijke fenomenen
in het volksgeloof worden aangetroffen in Indo-Germaanse cultuurgebieden,
inclusief Romaanse talen en Gaelic. Megalithische monumenten als ganggraven,
grafheuvels en hunebedden werden door sommigen als hun woonsteden gezien. Ook
dolen witte wieven bijvoorbeeld bij mottekastelen en cairns. De heuvels liggen
vaak met drie bijeen en worden ook wel wievenbelter genoemd. De witte wieven
dansen over de heide of in het bos, hebben hun geld in hunebedden opgeborgen en
weten precies waar kostbaarheden zijn verborgen in het bos. Ook komen de witte
wieven voor bij moerassen. (Wikipedia)
4) Piet Jaap Freeve heeft de Witte Wieven gebeeldhouwd in
een geschilde boomstam. Die staat op de Brinkhof in Norg.
Foto's zonder bronvermelding zijn uit eigen werk.
_Yde_DR_NL.jpg)
